Dünya Çevre Günü’nün önemine dair Peyzaj Mimarı Dr. Elif Dikmen Diriöz ile konuştuk.
1) Dünya Çevre Günü nedir?
Dünya Çevre Günü, 1972 yılında, İsveç’in Stockholm kentinde düzenlenmiş olan Birleşmiş Milletler Çevre Konferansı’ndan günümüze kadar her yıl 5 Haziran tarihinde kutlanmaktadır. Dünya Çevre Günü’nün amacı, düzenlenen etkinliklerle çevrenin korunması ile ilgili farkındalık yaratılmasıdır. Dünya Çevre Günü, dünya genelinde çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.
2) Dünya Çevre Günü neye dikkat çekmek istiyor?
Dünyada kentleşme ve kentlerde nüfusun artması, çevre kirliliği, hava kirliliği, doğal kaynakların tahrip edilmesi gibi önemli sorunların yaşanmasına neden olmuştur. Kentleşme, sanayileşme ve kentlerde trafik sorununun yaşanması, karbon emisyonunun artmasına ve hava kirliliğine neden olmaktadır. Bu durum insanların ve tüm canlıların sağlığını ciddi bir şekilde tehdit etmektedir. Dünya Çevre Günü’nün amacı yaşanan çevre sorunlarına ve mücadele yöntemlerine dikkat çekmektir.
Her yıl belirlenen bir temayla düzenlenen Dünya Çevre Günü, 2018 yılında, “Plastik Kirliliği ile Mücadele Et” sloganıyla, plastik atıkların, doğal kaynaklar ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri ile ilgili farkındalık oluşturmayı hedeflemiştir. Çevre Günü’nün 2021 yılında belirlediği tema, “Ekosistem Onarımı ve Yenilenmesi”dir. Belirlenen bu tema ile ekosistemin korunabilmesi için, çevreye duyarlı olan yaklaşımlar ve bilinçli tüketim hakkında farkındalık yaratılması amaçlanmıştır. 2022 yılı için belirlenen tema “Tek Bir Dünyamız Var” temasıdır. Bu temanın amacı, yaşantımızın sağlıklı bir biçimde sürdürülebilir olabilmesi için, tüm kaynaklarımızın korunmasıdır.
3) Dünya Çevre Günü’nde dünyada ne gibi etkinlikler düzenleniyor?
Dünya Çevre Günü’nde, dünya genelinde sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler, bazı özel şirketler ve basın, çevrenin korunması ile ilgili yazılar yayınlamakta, gönüllü insanların katılımlarıyla çeşitli etkinlik ve atölyeler düzenlenmektedir. Düzenlenen tüm bu etkinliklerin amacı, yaşanan çevre sorunları ile ilgili farkındalık yaratılmasıdır. 2022 yılı için, İsveç’in başkenti Stockholm’de , Dünya Çevre Günü ile konferans düzenleniyor. Stockholm’de 4 Haziran tarihinde Dünya Çevre Günü’ne dikkat çekebilmek amacıyla maraton düzenlenmiştir. Çin’de Dünya Çevre Günü kapsamında, gönüllü ailelerin katıldığı, plajlardaki plastik atıkların temizleme etkinliği düzenlenmiştir. Ayrıca halkın ilgisini çekebilmek amacıyla konserlerin de olduğu festivaller düzenlenmektedir. İtalya’nın Torino kentinde, 5-12 Haziran arasında düzenlenen 25. CinemAmbiente Film Festivali, çevre ile ilgili belgesel filmlere ve çevreye karşı duyarlı olan filmlere yer vermektedir.
4) Türkiye’de Dünya Çevre Günü kapsamında ne gibi etkinlikler düzenlenmektedir?
Dünyada yaşanan önemli çevre sorunlarından biri de, atıklar ve atıkların denizlere, plajlara atılmasıdır. Deniz ve su varlıklarının korunması, sürdürülebilirliğinin sağlanmasını amaçlayan TURMEPA her yıl 5 Haziaran Dünya Çevre Günü’nde çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. TURMEPA, 2022 yılında, A Milli ve E Milli Futbol takımlarıyla işbirliği yaparak, “Deniz Varsa Hayat Var” sloganıyla, İstanbul Riva sahilinde 44 kilo atık toplamıştır. Düzenlenen bu etkinliğin amacı sahillere atılan atıklar ile ilgili farkındalığın yaratılmasıdır (www.turmepaorg.tr).
İzmir Büyükşehir Belediyesi, 5 Haziran Dünya Çevre Günü nedeniyle, Atık Pil Toplama Kampanyası başlatmıştır. Çocukların da dahil edildiği kampanyada çocukların atık piller ve doğa hakkında yaptıkları resimler için de bir sergi açılmıştır. Yalova Belediyesi, Yalova Çevre Festivali düzenlemiştir. Bu festivalde Tema Vakfı gibi çeşitli sivil toplum örgütleri ve kuruluşlar, “sıfır atık” ve “ağaçlandırmanın önemi” gibi konularda ziyaretçilere bilgi vermişlerdir.
Toplumda ekolojik yaşam biçimi ve duyarlılığı oluşturmayı hedefleyen Buğday Derneği’de, her yıl Bitki Yetiştiriciliği, Zehirsiz Sofralar gibi çeşitli etkinliklere yer vermektedir. Buğday Derneği, Kadıköy Belediyesi’nin 3-5 Haziran arası düzenlediği Çevre Festivali’ne katılarak farkındalık yaratmayı hedefliyor. Buğday Derneği, Çevre Günü kapsamında kompost atölyesi ve zehirsiz temizlik atölyeleri düzenleyecektir (www.bugday.org).
Atıkların azaltılması ve ayrıştırılması ile ilgili toplumda farkındalığın sağlanmasını hedefleyen Çöpüne Sahip Çık Vakfı da, her yıl 5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında çeşitli etkinliklere yer vermektedir. Çöpüne Sahip Çık Vakfı, bu yıl Maçka Parkı’nda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Park Bahçe ve Yeşil Alanlar Dairesi Başkanlığı ile birlikte çeşitli etkinlikler düzenliyor. Bu etkinlikler kapsamında çöpler toplanacak ve atıkların ayrıştırılması ile ilgili insanlara bilgi verilecek (www.copunesahipcik.org).
5 Haziran Dünya Çevre Günü kapsamında düzenlenen tüm etkinlikler, festival ve atölyeler, yerel halkın eğitilmesi ve toplumda çevre ile ilgili konularda farkındalığın oluşturabilmesi için büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde de, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler ve gönüllü insanların işbirliği ile önemli etkinlik ve atölyeler düzenlenmektedir. Bu etkinlikler, çevre sorunları ile ilgili konulara dikkat çekmekte ve toplumun farkındalığını arttırmaktadır. Atıkların toplanması ve sahillerin temizlenmesi gibi etkinlikler, doğal kaynaklarımızın korunması açısından çok önemlidir. Dünya Çevre Günü dışında da, Atıkların Ayrıştırılması, Atık Malzemelerden yapılan Sanat ve Sergiler, Fidan Dikimi, Kompost Yapımı, Bilinçli tüketim ve kaynakların kullanımı gibi atölyeler ve etkinlikler ve konferansların düzenlenip sayılarının artması kaynaklarımızın sürdürülebilirliği açısından önemlidir.